H Εκκλησία τιμά την αρχή της Μεγάλης εβδομάδος με την Μεγάλη Δευτέρα
Η Μεγάλη Εβδομάδα αρχίζει από την Κυριακή των Βαΐων το βράδυ, οπότε τελείται η Ακολουθία του Νυμφίου, δηλαδή του όρθρου της Μεγάλης Δευτέρας, και τελειώνει το Μεγάλο Σάββατο. Είναι αφιερωμένη στα Άγια Πάθη του Ιησού Χριστού.
Ονομάζεται Μεγάλη από την ανάμνηση των γεγονότων που διαδραματίζονται καθ' εκάστη των ημερών αυτής, τα οποία θεωρούνται ιδιαίτερα σημαντικά για τη χριστιανική θρησκεία.
Στην Ορθόδοξη Εκκλησία, σύμφωνα με το τηρούμενο Τριώδιο , καθεμιά από τις μέρες της Μεγάλης Εβδομάδας είναι αφιερωμένη και σε κάποιο ή κάποια επιμέρους περιστατικά των Παθών:
- Η Μεγάλη Δευτέρα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Ιωσήφ του Παγκάλου (γιου του Ιακώβ), που αναφέρεται στη Παλαιά Διαθήκη και στην άκαρπη συκιά, που την καταράστηκε ο Χριστός και ξεράθηκε με έναν Tου λόγο.
- Η Μεγάλη Τρίτη είναι αφιερωμένη στην παραβολή των Δέκα Παρθένων. Η παραβολή αυτή συμβολίζει την πίστη και την προνοητικότητα. Ψάλλεται το τροπάριο που έγραψε η μοναχή Κασσιανή.
- Η Μεγάλη Τετάρτη είναι αφιερωμένη στη μνήμη της αμαρτωλής γυναίκας, που μετανόησε, πίστεψε στον Χριστό και άλειψε τα πόδια Tου με μύρο.
- Η Μεγάλη Πέμπτη είναι αφιερωμένη στον Μυστικό Δείπνο, στην προσευχή στην Γεσθημανή, στην προδοσία του Ιούδα, στη σύλληψη του Ιησού, στην ανάκριση από τον Άννα, στην Άρνηση του Πέτρου και στην καταδίκη του Χριστού από τον Καϊάφα.
- Η Μεγάλη Παρασκευή είναι αφιερωμένη στα Άγια Πάθη και στη Σταύρωση. Γίνεται η περιφορά του Επιταφίου.
- Το Μεγάλο Σάββατο είναι αφιερωμένο στην Ταφή του Χριστού και στην Εις Άδου Κάθοδο.
Η Μεγάλη Εβδομάδα λέγεται επίσης και «Αγία Εβδομάδα». σε διάκριση της «Καθαρής Εβδομάδας», που είναι η πρώτη εβδομάδα των νηστειών της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, αλλά και όλων των άλλων εβδομάδων του έτους, καθώς επίσης και «Εβδομάδα ξηροφαγίας», επειδή ακολουθείται αυστηρή νηστεία, ως και ακόμη παλαιότερα «άπρακτος εβδομάς» επειδή παράλληλα με την αυστηρή νηστεία συνηθίζονταν και η πλήρης αποχή από κάθε εργασία.
Από τις καθημερινές Ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδος, και ιδίως από την Ακολουθία του Μυστικού Δείπνου (Όρθρος Μεγάλης Πέμπτης) και την Τελετή της Ανάστασης (Μεσάνυχτα Μεγάλου Σαββάτου), προήλθε το Λειτουργικό Δράμα.
«Ιδού Ο Νυμφίος Έρχεται Εν Τω Μέσω Της Νυκτός Και Μακάριος Ο Δούλος, Ον Ευρήσει Γρηγορούντα Ανάξιος Δε Πάλιν, Ον Ευρήσει Ραθυμούντα. Βλέπε Ουν Ψυχή Μου, Μη Τω Ύπνω Κατενεχθής, Ίνα Μη Τω Θανάτω Παραδοθής, Και Της Βασιλείας Έξω Κλεισθής · Αλλά Ανάνηψον Κράζουσα· Άγιος, Άγιος, Άγιος Ει Ο Θεός Δια Της Θεοτόκου, Ελέησον Ημάς»
Το «μέσον της νυκτός» (μεσονύκτιο) είναι η στιγμή κατά την οποία η ημέρα φτάνει στο τέλος της και μια νέα ημέρα αρχίζει.
Ακριβώς γι' αυτό το μεσονύκτιο γίνεται το σύμβολο του χρόνου στον οποίο ζούμε σαν χριστιανοί.
Γιατί η Εκκλησία από τη μια πλευρά ζει μέσα σ' αυτό τον κόσμο συμμετέχοντας στις αδυναμίες του και σ' όλες τις τραγωδίες.
Από την άλλη πλευρά η αληθινή της ύπαρξη δεν είναι «εκ του κόσμου τούτου», γιατί είναι η Νύμφη του Χριστού και η αποστολή της είναι να αναγγείλει και να αποκαλύψει τη Βασιλεία του Θεού και την «καινή ημέρα».
Η ζωή της είναι μια αιώνια αναμονή, μια συνεχής και άγρυπνη προσδοκία αυτής της νέας Ημέρας... Αλλά εμείς ξέρουμε πολύ καλά πόσο ισχυρός είναι ο δεσμός μας με την «παλαιά ημέρα», με τον κόσμο, με τα πάθη του και τις αμαρτίες.
Ξέρουμε πόσο βαθιά ακόμα ανήκουμε στον «κόσμο τούτο». Είδαμε το φως, γνωρίσαμε τον Χριστό, ακούσαμε για την ειρήνη, τη χαρά, τη νέα «εν Χριστώ ζωή» και παρ' όλα αυτά ο κόσμος μας κρατάει σκλάβους του.
Αυτή η αδυναμία, αυτή η συνεχής προδοσία του Χριστού, αυτή η ανικανότητα να δώσουμε ολόκληρη την αγάπη μας στο μόνο πραγματικό αντικείμενο αγάπης, εκφράζονται τέλεια στο εξαποστειλάριο των τριών αυτών ημερών:
«Τον Νυμφώνά Σου Βλέπω, Σωτήρ Μου, Κεκοσμημένον Και Ένδυμα Ουκ Έχω, Ίνα Εισέλθω Εν Αυτώ Λάμπρυνόν Μου Την Στολήν Της Ψυχής, Φωτοδότα Και Σώσόν Με»
Πρωτ. Αλεξάνδρου Σμέμαν, Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ, Σύντομη λειτουργική εξήγηση των ημερών της Μεγάλης Εβδομάδας. Εκδ. Ακρίτας 1990.
Τους Ύμνους της Μεγάλης Δευτέρας ακούμε από τον Αρχιμ. Ειρηναίο Νάκο, Γεν. Διευθυντή του Ιδρύματος Μουσικής της Ι.Α.Α.
Αρχή ωδίνων
Ενώ, λοιπόν, αυτός καθόταν πάνω στο Όρος των Ελαιών, τον πλησίασαν οι μαθητές ιδιαιτέρως, λέγοντας: «Πες μας, πότε θα γίνουν αυτά και ποιο το σημείο της δικής σου παρουσίας και της συντέλειας του αιώνα;»
Τότε αποκρίθηκε ο Ιησούς και τους είπε: «Προσέχετε μη σας πλανήσει κανείς.
Γιατί πολλοί θα έρθουν με το όνομά μου, λέγοντας: Εγώ είμαι ο Χριστός, και πολλούς θα πλανήσουν.
Θα μέλλετε, λοιπόν, να ακούτε πολέμους και φήμες πολέμων. Κοιτάτε, μη θορυβείστε. γιατί πρέπει να γίνουν, αλλά ακόμα δεν είναι το τέλος.
Γιατί θα εγερθεί έθνος εναντίον έθνους και βασιλεία εναντίον βασιλείας, και θα γίνουν πείνες και σεισμοί κατά τόπους.
Αλλά όλα αυτά είναι αρχή ωδίνων.
Τότε θα σας παραδώσουν σε θλίψη και θα σας σκοτώσουν, και θα είστε μισούμενοι από όλα τα έθνη για το όνομά μου.
Και τότε θα σκανδαλιστούν πολλοί, και θα προδώσουν ο ένας τον άλλο, και θα μισήσουν ο ένας τον άλλο.
Και πολλοί ψευδοπροφήτες θα εγερθούν και θα πλανήσουν πολλούς.
Και επειδή θα πληθυνθεί η ανομία, θα ψυχραθεί η αγάπη των πολλών.
Αλλά εκείνος που θα υπομείνει ως το τέλος, αυτός θα σωθεί.
Και θα κηρυχτεί αυτό το ευαγγέλιο της βασιλείας σε όλη την οικουμένη για μαρτυρία σε όλα τα έθνη, και τότε θα έρθει το τέλος».
Η μεγάλη θλίψη
«Όταν λοιπόν δείτε το βδέλυγμα της ερημώσεως, που ειπώθηκε μέσω του Δανιήλ του προφήτη, να έχει σταθεί σε τόπο άγιο – ο αναγνώστης ας εννοήσει –
τότε όσοι είναι στην Ιουδαία ας φεύγουν στα όρη,
όποιος είναι πάνω στο δώμα ας μην κατεβεί, για να πάρει τα πράγματα από την οικία του.
Και όποιος είναι στον αγρό ας μην επιστρέψει πίσω, για να πάρει το πανωφόρι του.
Αλίμονο όμως σε όσες έχουν παιδιά στην κοιλιά και σε όσες θηλάζουν εκείνες τις ημέρες.
Προσεύχεστε μάλιστα να μη γίνει η φυγή σας το χειμώνα μήτε το Σάββατο.
Γιατί θα γίνει τότε θλίψη μεγάλη, τέτοια που δεν έχει γίνει από την αρχή του κόσμου ως τώρα, ούτε θα γίνει ξανά.
Και αν δε συντομεύονταν οι ημέρες εκείνες, δε θα σωζόταν καμιά σάρκα. Για τους εκλεκτούς, όμως, θα συντομευτούν οι ημέρες εκείνες.
Τότε, αν κάποιος σας πει: Ιδού, εδώ ο Χριστός ή εδώ, μην το πιστέψετε.
Γιατί θα εγερθούν ψευδόχριστοι και ψευδοπροφήτες και θα δώσουν σημεία μεγάλα και τέρατα, ώστε να πλανήσουν, αν είναι δυνατό, και τους εκλεκτούς.
Ιδού, σας τα έχω προειπεί.
Αν λοιπόν σας πουν: Ιδού, στην έρημο είναι, μην εξέλθετε. “Ιδού, στα απόμερα δωμάτια”, μην το πιστέψετε.
Γιατί όπως ακριβώς η αστραπή εξέρχεται από τα ανατολικά και φαίνεται ως τα δυτικά, έτσι θα είναι η παρουσία του Υιού του ανθρώπου.
Όπου είναι το πτώμα, εκεί θα συναχτούν οι αετοί».
Ο ερχομός του Υιού του ανθρώπου
«Και αμέσως μετά τη θλίψη των ημερών εκείνων ο ήλιος θα σκοτεινιάσει και η σελήνη δε θα δώσει το φεγγοβόλημά της, και οι αστέρες θα πέσουν από τον ουρανό και οι δυνάμεις των ουρανών θα σαλευτούν.
Και τότε θα φανεί το σημείο του Υιού του ανθρώπου στον ουρανό, και τότε θα θρηνήσουν όλες οι φυλές της γης του Ισραήλ και θα δουν τον Υιό του ανθρώπου ερχόμενο πάνω στις νεφέλες του ουρανού με δύναμη και δόξα πολλή.
Και θα αποστείλει τους αγγέλους του με σάλπιγγα μεγάλη, και θα συνάξουν στο ίδιο μέρος τους εκλεκτούς του από τους τέσσερις ανέμους, από τα άκρα των ουρανών ως τα άλλα άκρα αυτών».
Μάθημα από τη συκιά
«Από τη συκιά, λοιπόν, μάθετε την παραβολή. Όταν ήδη το κλαδί της γίνει απαλό και τα φύλλα ξεφυτρώνουν, γνωρίζετε ότι είναι κοντά το θέρος.
Έτσι κι εσείς, όταν τα δείτε όλα αυτά, να γνωρίζετε ότι είναι κοντά, στις θύρες.
Αλήθεια σας λέω ότι δε θα παρέλθει η γενιά αυτή, ωσότου γίνουν όλα αυτά.
Ο ουρανός οι η γη θα παρέλθουν, οι λόγοι μου όμως δε θα παρέλθουν».
26 Απριλίου 2021 η Εκκλησία μας τιμά την αρχή της Μεγάλης εβδομάδος με την Μεγάλη Δευτέρα.
πηγή: romfea.gr, wikipedia, ekklisiaonline.gr